مطالعه اثرات کشندگی و غیرکشندگی حشره کش های لوفنورون و پیریدالیل روی برخی پارامترهای زیستی و جدول زندگی بالتوری سبز (neu.: chrysopidae) chrysoperla carnea (stephens) در شرایط آزمایشگاهی

چکیده: بالتوری سبز (neu.: chrysopidae) chrysoperla carnea (stephens) از جمله مهمترین شکارگرهای عمومی شته ها، شپشک ها، تریپس ها و سفیدبالک ها بوده، و از تخم، لاروهای جوان و شفیره ی بالپولکداران و کنه ها تغذیه می کند. این حشره سودمند در اکوسیستم های مختلف کشاورزی یافت می شود و طیف وسیعی از بندپایان آفت محصولات کشاورزی در مزارع، باغات و گلخانه ها میزبان این شکارگر هستند، به طوری که هنگام مبارزه شیمیایی علیه آفات مختلف، بالتوری سبز نیز تحت تاثیر سموم مختلف کشاورزی قرار می گیرد. بررسی اثرات سموم روی مراحل زیستی بالتوری سبز و پارامترهای جمعیت آن مهم و ضروی می باشد تا بتوان سموم سازگار با بالتوری سبز را شناسایی و معرفی نمود. در این مطالعه اثرات کشندگی حشره-کش های لوفنورون و پیریدالیل روی مراحل تخم، لاروهای سن اول و سوم، شفیره و حشرات کامل بالتوری سبز و اثرات غیرکشندگی این حشره کش ها روی لارو سن اول بالتوری سبز مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش ها در اتاقک پرورش در دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد کـه هر دو حشره کش تا غلظت 5000 پی پی ام تاثیـری روی تخم و شفیـره نداشتند. لوفنورون سبب مـرگ و میـر قابل توجهی در لاروهای سن اول بعد از 72 ساعت شد و مقدار lc50 برآورد شده برای این حشره کش ai/l mg 102/23 بود، این حشره کش تاثیر کمی روی لاروهای سن سوم داشت. مشاهدات نشان داد که پیریدالیل روی لارو سن اول و سوم فاقد اثر کشندگی بود، به همین دلیل lc50 آن برآورد نگردید. نتایج حاصل از اثرات غیرکشندگی حشره کش ها روی پارامترهای تولیدمثلی تنها در زادآوری و باروری روزانه بین شاهد و تیمارهای حشره کشی تفاوت معنی داری نشان داد. در پارامترهای جمعیت پایدار اختلاف معنی داری در نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (?)، مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) و میانگین مدت زمان یک نسل (t) بین شاهد و تیمار لوفنورون مشاهده شد، در حالی که در پارامترهای ذکر شده بین شاهد و پیریدالیل اختلاف معنی داری وجود نداشت. نرخ ناخالص تولیدمثل (grr)، نرخ خالص تولیدمثل (r0)، نرخ ذاتی تولد (b) و نرخ ذاتی مرگ (d) در شاهد و تیمارهای حشره کشی دارای تفاوت معنی داری نبودند. براساس نتایج به دست آمده، می توان بیان کرد که تیمار لوفنورون نسبت به پیریدالیل تاثیر بیشتری روی پارامترهای تولیدمثلی و جمعیت پایدار بالتوری سبز داشته است و در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات بایستی با دقت بیشتری استفاده شود، البته قبل از هر توصیه ای بایستی در شرایط مزرعه ای نیز آزمایش شود. اما حشره-کش پیریدالیل می تواند حشره کشی سازگار با دشمنان طبیعی و برنامه های ipm باشد.